امام كاظم عليه السلام : انتظار فرج خود ، گونه اى گشايش است .

 

فرمود: تمام علوم جامعه را در چهار مورد شناسائى كرده‌ام : اوّلين آن‌ها اين كه پروردگار و خود را بشناسى . دوّم، آنچه را كه براي تو ساخته و مهيا شده را بشناسي . سوّم، بدانى كه براى چه آفريده شده‌اى. چهارم، آنچه تو را از دين و اعتقاداتت منحرف مي‌كند را بشناسي.

 

فرمود: خداوند متعال رحمت كند بنده‌اى را كه - در مسائل دينى و اجتماعى و سياسى و ...- فقيه و عالم باشد و نسبت به مردم شناخت پيدا كند، گرچه مردم او را نشناسند و قدر و منزلت او را ندانند.

 

فرمود: چيزى با فضيلت‌تر و بهتر از عقل بين بندگان توزيع نشده است، تا جائى كه خواب عاقل - هوشمند - بهتر از شب زنده‌دارى جاهل بى‌خرد است .

 

فرمود: اهل زمين مورد رحمت - و بركت الهى- هستند، مادامى كه خوف و ترس - از گناه و معصيت داشته باشند- ، و اداى امانت نمايند و حقّ را دريابند و مورد عمل قرار دهند.

 

فرمود: بدتري بنده كسي است كه داراى دو چهره و دو زبان مى‌باشد، - كه در پيش رو چيزى گويد و پشت سر چيز ديگر -.

فرمود: ورشكسته كسى است كه عُمْر خود را هر چند به مقدار يك ساعت هم كه باشد بيهوده تلف كرده باشد.

 

فرمود: كسى كه در امور زندگى خود با اهل معرفت مشورت كند، چنانچه درست و صحيح عمل كرده باشد مورد تعريف و تمجيد قرار مى‌گيرد و اگر خطا و اشتباه كند عذرش پذيرفته است .

 

فرمود: هر كه از سوي خودش موعظه‌گري – كه از درون تذكرش دهد- نداشته باشد دشمنش كه همان شيطان باشد بر او چيره گردد.

 

فرمود: مؤمن هميشه همراه خود پنج چيز بايد داشته باشد: مسواك، شانه، مهر و جانماز، تسبيحي كه ۳۴ دانه داشته باشد و انگشتر عقيق.

 

فرمود: بعد از صبحانه - بدون فاصله- حمّام نرويد؛ و - با معده خالى- داخل حمام نرويد، مگر اين كه قدرى غذا بخوريد.

 

فرمود: بر حذر باش از شوخى، چرا كه نور ايمانت را برده و از جوانمرديت مي‌كاهد.

 

امام كاظم عليه السلام : اگر در ميان شما به تعداد اهل بدر وجود داشت قائم ما قيام مى كرد .

 

امام كاظم عليه السلام ـ در پاسخ به اين سؤال كه آيا گناهان كبيره ايمان را سلب مى كند ؟ ـ : آرى و گناهان غير كبيره نيز . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : زناكار در حالى كه مؤمن است زنا نمى كند و سارق ، در حال ايمان ، دزدى نمى كند .

 

امام كاظم عليه السلام : شما هرگز مؤمن نباشيد مگر آن كه بلا را نعمت شماريد و آسايش و رفاه را مصيبت ؛ زيرا صبر بر بلا و گرفتارى ارزشمندتر است از غفلت در هنگام آسايش و خوشى .

 

امام كاظم عليه السلام : مؤمن به دو پله ترازو مى ماند كه هر چه بر ايمان او افزوده شود بلايش فزونى مى گيرد تا با دامنى پاك از گناه خداوند عز و جل را ديدار كند .

 

امام كاظم عليه السلام : مردى از اهل قم مردم را به حقّ فرا مى خواند و بر گرد او مردمانى فراهم مى آيند كه چونان پاره هاى آهنند ، توفانها آنها را به لرزه نمى اندازد و از جنگ خسته نمى شوند و بزدلى نمى كنند ، به خدا توكل دارند و فرجام از آنِ پرهيزگاران است .

 

امام كاظم عليه السلام : براى گناهان سه فرض بيشتر وجود ندارد : يا از جانب خدايند ـ كه البته چنين نيست ـ در اين صورت پرودگار را نشايد كه بنده را براى آنچه مرتكب نشده عذاب كند . يا از جانب خدا و بنده ، هر دو ، است ـ كه البته چنين هم نيست ـ در اين صورت سزاوار نيست كه شريك نيرومند به شريك ناتوان ستم روا دارد . يا اين كه از جانب بنده است ـ كه همين طور هم هست ـ در اين صورت اگر خداوند او را ببخشد از روى بزرگوارى و بخشندگى چنين كرده است و اگر كيفرش دهد به سبب گناه و بزهكارى خودش كيفر داده است .

 

امام كاظم عليه السلام : مصيبت ، براى شكيبا يكى است و براى ناشكيبا دو تا .

 

امام كاظم عليه السلام : براى بازداشتن نفس خود از خواهشهايش با آن مبارزه كن كه مبارزه با نفس ، همچون مبارزه با دشمنت ، بر تو واجب است .

 

امام كاظم عليه السلام : خــداوند جـز كافران و منكران و گمراهان و مشركان را در آتش جاودان نكند . مؤمنانى كه از گناهان كبيره اجتناب كنند از گناهان صغيره بازخواست نشوند .

 

امام كاظم عليه السلام : حُسن همسايگى اين نيست كه آزار نرسانى بلكه حسن همسايگى اين است كه در برابر آزار و اذيّت همسايه شكيبا باشى .

 

امام كاظم عليه السلام : كسانى كه به سبب ارتكاب گناهى كبيره دوبار حدّ بخورند بار سوّم بايدكشته شوند .

 

امام كاظم عليه السلام : اهل صُفَّه ميهمان رسول خدا صلى الله عليه و آله بودند . آنها خانمان خود را رها كرده به مدينه هجرت كرده بودند . پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهآنان را ، كه چهارصد مرد بودند ، در صحن مسجد اسكان داد . آن حضرت هر صبح و شام نزد ايشان مى رفت و بر آنان سلام مى داد . روزى بر صفّه نشينان وارد شد ، ديد يكى كفش خود را پينه مى كند ، ديگرى لباسش را وصله مى زند و عدّه اى هم جامه هاى خود را از شپش پاك مى كنند . پيامبر خدا صلى الله عليه و آله هر روز يك مُدّ (تقريبا يك چارك) خرما به آنها مى داد . مردى از ميان آنها برخاست و عرض كرد : اى رسول خدا ! خرمايى كه به ما مى دهى معده هاى ما را سوزاند . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : بدانيد كه اگر مى توانستم دنيا را خوراك شما كنم اين كار را مى كردم امّا كسانى از شما كه پس از من زنده بمانند صبح و شام غذاى سير خواهند خورد هركدام صبح يك پيراهن خواهيد پوشيد و شب پيراهنى ديگر و خانه هايتان را ، همانند كعبه ، بر افراشته و آراسته خواهيد كرد . مردى برخاست و گفت : اى رسول خدا ! من مشتاق چنان روزى هستم ! كى فرا خواهد رسيد ؟ فرمود : زمان كنونى شما بهتر از آن زمان است . شما اگر شكمهاى خود را از حلال پر كنيد هيچ بعيد نيست كه از حرام نيز آن را پر نماييد .

 

امام كاظم عليه السلام : از ما نيست كسى كه هر روز به حساب خود رسيدگى نكند و ببيند كه اگر كار نيكى انجام داده است از خداوند توفيق انجام بيشتر آن را بخواهد و خدا را بر آن سپاس گويد و اگر كار بدى انجام داده است از خدا آمرزش بخواهد و توبه كند .

 

امام كاظم عليه السلام : حقّ را بگو اگر چه نابودى تـو در آن بـاشد ؛ زيرا كه نجات تو در آن است ... و باطل را فروگذار هر چند نجات تو در آن باشد ؛ زيرا كه (در واقع) نابودى تو در آن است .

 

امام كاظم عليه السلام : به لقمان گفته شد : چكيده حكمت تو چيست ؟ گفت : از آنچه مى دانم نمى پرسم و براى آنچه به من مربوط نمى شود خود را به زحمت نمى اندازم .

 

امام كاظم عليه السلام : همانا زراعت در زمين نرم مى رويد و بر روى سنگ نمى رويد . حكمت نيز چنين است در دلهاى افتاده آبادان مى شود و در دل خودستاى گردنفراز پرورش نمى يابد ؛ زيرا كه خداوند افتادگى را ابزار خِرد قرار داده است .

 

امام كاظم عليه السلام : حـكـمت را در اختيار نـادانان مگذاريـد كـه به آن ستم كرده ايد و آن را از اهلش دريغ نكنيد كه به آنان ستم روا داشته ايد .

 

امام كاظم عليه السلام : يك روز در ميان حمّام رفتن انسان را چاق مى كند وهر روز حمّام رفتن چربى كليه ها را آب مى كند .

 

امام كاظم عليه السلام : در نهان از خدا شرم كنيد همچنان كه در آشكار از مردم شرم داريد .

 

امام كاظم عليه السلام : خداوند عز و جل شراب را به خاطر نامش حرام نكرده ، بلكه به سبب پيامدهاى آن حرام كرده است . پس ، هر چيزى كه پيامدهاى شراب را داشته باشد ، آن نيز (در حكم) شراب است .

 

امام كاظم عليه السلام : بهترين كارها معتدلترين آنهاست .

 

امام كاظم عليه السلام : همانا خردمندان زيادى دنيا را رها كردند ، تا چه رسد به گناهان ! در حالى كه ترك دنيا فضيلت و ارزش است و ترك گناهان واجب .

 

امام كاظم عليه السلام : هميشه دعاكنيد ؛ زيرا دعا به درگاه خدا و مسألت كردن از او بلايى را كه قضا و قدر الهى به آن تعلّق گرفته و فقط مانده كه به اجرا درآيد ، دفع مى كند . پس ، چون خداوند عز و جل خوانده شود و از او مسألت گردد ، بلا را كاملاً بر گرداند .

 

امام كاظم عليه السلام : هرگاه خواستى از خداوند حاجتى طلب كنى ، بگو : خدايا ! به حقّ محمّد و على از تو مسألت مى كنم ؛ زيرا كه آن دو را نزد تو منزلتى است .

 

امام كاظم عليه السلام : با برآوردن خواسته حلال خود ، تـا آن جـا كه به مروّت لطمه اى نزند و به اسراف نينجامد ، به نفسهاى خويش از دنيا بهره اى دهيد و از اين طريق براى انجام امور دين خود كمك بگيريد ؛ زيرا روايت شده است كه : از ما نيست كسى كه دنيايش را به خاطر دينش رها كند يا دينش را براى دنيايش فرو گذارد .

 

از امام كاظم عليه السلام درباره آدم فرومايه سؤال شد ، فرمود : كسى كه در كوچه و بازار (چيز) مى خورد .

 

امام كاظم عليه السلام : اگر اجلها (مدّت عمر هر كس) معلوم شود آرزوها رسوا و برباد شوند .